– Meer waarde aan woorden –
C/K – een grijs gebied
Twijfel je weleens bij het schrijven van een woord? Is de spelling goed of moet het toch anders? Hoe zit het ook weer? Dit gebeurt het meest bij woorden die in de loop van de tijd zijn aangepast naar moderne spelling en waarvan die moderne spelling weer is teruggedraaid. Zodat je nu de weg kwijt bent en je niet meer weet hoe je ze foutloos moet schrijven.
Veel woorden met een c of een k zijn de woordendans ook niet ontsprongen. Vooral bij reclames, in berichten op social media of op een bord op de markt zie je dat de spelling regelmatig fout is. Wat moet je weten om de woorden met c en/of k goed te schrijven?
Spelling
Voor de spelling van woorden met een c of een k geef ik in dit artikel een paar basisregels. Daarbij zeg ik af en toe ook iets over de klank van de letters. In enkele gevallen kun je daar steun aan hebben.
Verder zijn er nog veel meer woorden met een c die als een k, een s of als sj klinken. Het gaat te ver om alles in dit artikel te behandelen. Daarom houd ik me bij de basis.
Basisregels voor c en k
- Ligt de herkomst van het woord in het Nederlands?
De klank is bepalend: k is k.
Voorbeeld: bakker, kruiwagen. - C klinkt als k
Woorden eindigen op: -a, -air, -o, -um, -us.
De k-klank die ervoor staat schrijf je meestal met een c.
Voorbeeld: circa, precair, risico, unicum, politicus.
Uitzonderingen: krokus en muskus. - Achter de c staat een -l, -o, -r, –u
Je hoort een k.
Voorbeeld: reclame, bioscoop. - Het woord eindigt op: -a, -air, -o, -um, -us.
De k-klank ervoor schrijf je meestal met een c.
Voorbeeld: circa, precair, risico, unicum, politicus.
Uitzonderingen: krokus en muskus. - C klinkt als s
Na de c schrijf je een –e, -i of –ij.
Voorbeeld: cent, sociaal. - Het woord bevat act, ect, ict, oct, uct, catie, icaat, cage.
Deze woorden schrijf je met een c.
Voorbeeld: actief, dialect, conflict, octaaf, product, locatie, fabricaat, trucage. - Het woorddeel ‘elektr’
Dit wordt met een k geschreven.
Voorbeeld: elektra, elektrisch, elektricien, elektrocuteren, elektronica.
Uitzondering: Engelse leenwoorden zoals electric boogie en electroclash. - Oude keuze
Woorden die op elkaar lijken, worden niet altijd op dezelfde manier geschreven. Dat heeft te maken met keuzes die vroeger gemaakt zijn.
Voorbeeld: tractor/traktatie, lokaal/locatie, octaaf/oktober, akkoord/accorderen, vacant/vakantie. - Uitspraak
Soms wordt de c vervangen door een k of door cc om een verkeerde uitspraak te voorkomen. Voorbeeld: truc/truken(doos), stuc/stuken (of stuccen).
Zo zijn er ook woorden met cc waarbij je bij de uitspraak een k hoort. Voorbeeld: accu, broccoli, stuccen.
Bij andere woorden met cc klinkt de eerste c als k en de tweede c als s: accent, accepteren, succes, accijns. - Spreektaal
Woorden die wij dagelijks uitspreken worden letterlijk opgeschreven zoals wij ze zeggen.
Voorbeeld: Het woord kado is geen goed Nederlands, officieel schrijven we nog steeds cadeau.
Advies
Deze basisregels geef ik je om je weg te helpen naar een foutloze spelling. Omdat er geen harde vuistregel te geven is, blijft het lastig met de c en de k. Onthouden wat de spelling van de woorden is, lijkt de enige manier om ze foutloos te schrijven. Twijfel je aan de spelling van een woord? Raadpleeg in dat geval het groene boekje of de Dikke van Dale.